Wat is cellulite?

Voor veel mensen vanuit cosmetisch oogpunt allesbehalve wenselijk, maar verder een geheel onschuldige aandoening. Cellulite is de benaming voor putjes, deukjes en kuiltjes in de huid van met name de benen en billen, die in de volksmond ook sinaasappelhuid genoemd wordt.

Cellulitis vs. Cellulite

Deze twee termen worden regelmatig door elkaar gebruikt terwijl het overgrote deel van de mensen dan doelt op cellulite. Cellulitis is namelijk wel een ernstige aandoening. Deze ziekte wordt veroorzaakt door bacteriën en kan zich overal op het lichaam manifesteren in de vorm van warme, rode, gezwollen en pijnlijke stukken huid. In dit artikel bespreken we niets over cellulitis, maar wel alles over cellulite: de (ongewenste) oneffenheden op je billen en bovenbenen.

Wie krijgt cellulite?

In diverse onderzoeken wordt gesproken over 80-90% van de volwassen vrouwen^[1]. Grote kans dus, dat het (op een dag) ook jou ten deel valt. Wanneer er een stijging is in het hormoon oestrogeen kan cellulite zich duidelijker tonen. Dit gebeurt bijvoorbeeld tijdens langdurig gebruik van hormonale anticonceptie of tijdens een zwangerschap. Daarnaast kan een toename van het vetpercentage ervoor zorgen dat al aanwezige cellulite beter zichtbaar wordt ^[2].

Waar komt cellulite het meest voor?

Cellulitis kan dus voorkomen op het gehele lichaam als gevolg van een nare bacteriële infectie. Cellulite daarentegen, is niet het gevolg van een bacterie en ontstaat met name op de bovenbenen en billen en soms ook op de bovenarmen of het buikgebied. In hoeverre de cellulite duidelijk zichtbaar is hangt af van de gradatie: licht, mild of ernstig. Lichte cellulite is bijvoorbeeld alleen zichtbaar als je in een bepaalde houding staat of zit, milde cellulite is al duidelijker zichtbaar op blote huid en ernstige cellulite kan zelfs door kleding heen zichtbaar zijn.

Hoe ontstaat cellulite?

Deze vraag houdt de gemoederen al langere tijd bezig. Onderzoekers hebben verschillende mogelijkheden aangedragen, maar echt een duidelijke oorzaak voor het ontstaan van cellulite kan tot op heden niet worden aangewezen. Omdat veel mensen die cellulite hebben hier graag vanaf willen bestaan er wel talloze behandelingen tegen. Of die überhaupt (allemaal) werken is iets waar we later uitgebreid op terugkomen. Om de mogelijke effectiviteit van de vele behandelingen te kunnen beoordelen is het namelijk handig eerst iets te weten over de mogelijke oorzaken van het ontstaan cellulite.

Cellulite: een onderhuids ‘probleem’

De menselijke huid bestaat uit drie lagen. De onderste laag bevat hoofdzakelijk vetcellen. Dat is belangrijk om je lichaam te kunnen isoleren en om je organen te beschermen. Parallel aan de huid loopt bindweefsel dat deze onderste vetlaag verdeeld in drie lagen. Bij mensen die hiervoor genetische aanleg hebben bevat de bovenste vetlaag loodrecht georganiseerd bindweefsel.

Veranderingen in de microcirculatie door verstoringen in het bloed en de lymfe, onder leiding van oestrogeen, leiden tot lokale zuurstoftekorten in de onderhuidse weefsels. Daardoor wordt extra loodrecht georganiseerd bindweefsel aangemaakt. Dit bindweefsel zal vervolgens onder spanning aan elkaar gaan kleven. Dit is hetgeen dat zorgt voor de deukjes en bultjes. De onderhuidse vetlaag wordt door het bindweefsel helemaal in elkaar geperst en samengetrokken waardoor oneffenheden ontstaan ^{[1] [2] [3]}

Het onderhuidse vet op de plekken waar de cellulite zichtbaar is, onderscheidt zich niet van onderhuids vet op plekken van het lichaam waar geen cellulite te vinden is. Het bindweefsel is de ‘boosdoener’.

Hebben mannen ook cellulite?

De bindweefselstructuur die het onderhuidse vet in elkaar perst waardoor het zichtbaar wordt als cellulite, is direct de reden dat mannen zelden tot nooit met cellulite te maken krijgen. Hun bindweefsel in de bovenste onderhuidse vetlaag is niet loodrecht maar schuin georganiseerd. Wel of geen celullite ontwikkelen lijkt dus voornamelijk genetisch bepaald te zijn ^[5].

Cellulite in verschillende gradaties

Middels de zogenaamde ‘Cellulite Severity Scale’ wordt cellulite onderverdeeld in diverse gradaties. Deze tool brengt vijf aspecten van cellulite in kaart door middel van een score van nul tot drie per item, en een somscore van een tot en met vijftien. De schaal maakt gebruik van foto’s zodat bepaald kan worden in welke mate iemand cellulite heeft. Op basis hiervan ontstaat een classificatie van mild, matig of ernstig.

Je kunt deze tool dus ook inzetten om vast te stellen hoe effectief een eventuele behandeling is. De Cellulite Severity Scale is gevalideerd, maar het blijft moeilijk om een goede inschatting te maken van de gradatie van cellulite ^[6]. Ook als de hoogste classificatie wordt vastgesteld is dit niet bedreigend voor iemands gezondheid. Cellulite is hoofdzakelijk een esthetisch probleem.

Kan je cellulite behandelen?

Hoe je eraan komt weten we nu ongeveer, maar een veel pangender vraag voor de meeste vrouwen is: hoe kom je ervan af? Heel makkelijk, zou je denken gezien het immense aanbod aan crèmes, therapieën en middeltjes die allemaal claimen cellulite te bestrijden. In werkelijkheid lijkt het knap lastig en zijn de vermeende wondermiddelen minder effectief dan wordt beweerd.

Voor je begint aan een lange zoektocht naar de oplossing voor jouw cellulite, doe je er goed aan om rekening te houden met een aantal dingen. Zoals net ook beschreven worden de middelen tegen de sinaasappelhuid die op de markt beschikbaar zijn, vaak aangeprezen met veelbelovende claims.

Check voordat je zo’n middel koopt (ook als het om producten gaat die voor andere doeleinden zijn) eerst altijd even of en hoe deze claims onderbouwd worden. Middeltjes tegen cellulite hebben nogal eens op het etiket staan: ”verwijderd afvalstoffen”. Nieuwtje: je lichaam is de hele dag bezig met het verwijderen van afvalstoffen, daar gaat zo’n externe crème niet plaatselijk iets aan veranderen. Het is daarnaast niet eens zo dat cellulite het gevolg is van een ophoping aan afvalstoffen. Conclusie: doodzonde van elke stuiver die je eraan zou uitgeven.

Ook is het bij cellulite zo dat er met name producten worden aangeboden die je meer dan een keer moet gebruiken, dit wordt dan onderbouwd met een theorie die aannemelijk klinkt maar eigenlijk helemaal geen onderbouwing is. Het gedane onderzoek naar het effect van deze producten is vaak heel minimaal en regelmatig ontbreekt de follow-up periode waardoor (nog) helemaal geen uitspraak gedaan kan worden over de lange termijn ^{[2] [7]}.

Elke vorm van behandeling het stempel onzin geven zou te kort door de bocht zijn. Er zijn absoluut aanwijzingen dat bepaalde behandelingen voor resultaat kunnen zorgen. Deze zijn vaak duur en kunnen de zichtbaarheid van de cellulite wel verminderen, maar het niet geheel elimineren. Hieronder bespreken we een aantal populaire behandelmethoden en hun mogelijke effect.

Cellulite verminderen met massage

Een aantal methoden die worden ingezet tegen cellulite vallen onder de noemer ‘endermologie’. Dit wil zeggen dat de huid gekneed en gemasseerd wordt om de bloedtoevoer en lymfedoorstroming op die manier te verbeteren. De theorie die erachter schuilt is dat het onderliggende vetcellen zou beschadigen en mobiliseren en dat de verdeling van de vetcellen beter wordt na het herstel hiervan, waardoor de cellulite minder duidelijk zichtbaar is.

Er is apparatuur op de markt die het kneden, masseren en geven van positieve druk op ritmische wijze kan geven. Echter zijn de resultaten uit onderzoek naar het effect hiervan zeer wisselvallig en weinig hoopvol. Dat geldt voornamelijk voor de lange termijn. Onderzoeken zijn voornamelijk observationeel van aard, bevatten geen goede controle- en placebogroepen en gebruiken invalide effectmaten.

In sommige gevallen wordt endermologie gecombineerd met infrarood-, radio frequency- of lasertherapie. Lasertherapie geeft ons een sprankje hoop in het verminderen van de zichtbaarheid van cellulite. Toch is het heel moeilijk uitspraken te doen over het effect van gecombineerde behandelingen. Je kunt in dit geval resultaten immers niet toeschrijven aan een specifieke aanpak. ^{[2] [7]}

Cuppen tegen cellulite

Recent is cuppen een steeds populairdere aanpak tegen cellulite. Het idee achter cuppen is dat het de bloedtoevoer verbetert door het vacuüm zuigen van de huid (met zogenaamde cups, dus). Zoals al eerder in dit artikel beschreven: cellulite lijkt met name te ontstaan onder invloed van veranderingen in het bindweefsel en de manier waarop dit gepositioneerd is. Een effectieve behandeling tegen cellulite zou zich dus moeten richten op het bindweefsel. Cuppen doet dit niet. Trek daaruit zelf je conclusies maar.

Cellulite wegsmeren

De oplettende lezer heeft nu al meerdere keren voorbij zien komen dat de oorzaak van cellulite zich bevindt in de positionering van het bindweefsel over ons onderhuidse vet. Crèmes, ongeacht welke exotische ingrediënten met natuurlijke krachten ze ook bevatten, smeer je OP je huid. Zolang het van de crème die je zou willen aanschaffen niet onomstotelijk bewezen is dat deze in staat is door allerlei huidlagen heen te dringen om het bindweefsel aan te pakken, is het je geld niet waard. Talloze claims over de werkzame stoffen in de crème zijn vrijwel nooit een garantie dat het ook iets doet tegen de zichtbaarheid van cellulite.

Cellulite wegsnijden

Als je meer van de drastische aanpak in plaats van de halve maatregelen bent, is subcisie een mogelijkheid. Tijdens deze behandeling wordt een kleine naald in de huid ingebracht om direct het bindweefsel aan te pakken. Deze methode lijkt in tegenstelling tot andere behandelingen WEL, en ook op de langere termijn, effectief. Door direct het bindweefsel aan te pakken kan de spanning hierop worden verminderd waardoor het vet zich onderhuids weer beter kan verdelen ^[5]

Toch is volledige eliminatie van cellulite ook hier niet aan de orde maar de zichtbaarheid kan er daadwerkelijk door verminderen. Wel is de aanpak best wel impactvol. Er kunnen slechts enkele plekken behandeld worden. De regio waar de ingreep plaatsvindt, kan lokaal worden verdoofd. Mogelijke bijwerkingen als gevolg van deze behandeling zijn:

• Tijdelijk niet intensief kunnen sporten;
• Het moeten dragen van steunkousen na de ingreep;
• Blauwe plekken op de huid

De kanttekening wordt gemaakt door onderzoekers die aangeven dat de bindweefselstructuren bij sommige cliënten met cellulite juist slapper in plaats van gespannen lijken. In dat geval zou subcisie het probleem juist niet oplossen.

Shock wave therapie tegen cellulite

In een aantal onderzoeken is schock wave therapie uitvoerig bestudeerd. De resultaten lijken positief perspectief te bieden. De therapie zou de bindweefselstructuren kunnen verslappen waardoor de huid egaler wordt en cellulite dus minder zichtbaar. Wie weet leidt nog meer onderzoek in de toekomst tot een positief eindoordeel over het effect van deze behandeling ^[9]

Lasertherapie tegen cellulite

Lasertherapie wordt binnen de cosmetische wereld voor uiteenlopende doelen ingezet. De ND:YAG laser is bekend door de stimulerende werking op de collageenaanmaak om een mooiere huid te verkrijgen. Binnen cellulite onderzoek wordt deze laser toegepast met dezelfde gedachte. Het stimuleren van de collageenaanmaak zou de barrière voor de vetlaag kunnen versterken waardoor de zichtbaarheid van cellulite afneemt. De resultaten in praktijk zijn echter wisselend en over het algemeen ook matig. Een ander verhaal wordt het wanneer de ND:YAG laser deels onderhuids geplaatst wordt. Door letterlijk in de huid te kruipen kan deze laser invloed uitoefenen op het bindweefsel zelf en de verbindingen verbreken.

Cellulite minder zichtbaar maken door infrarood licht

Infrarood licht wordt ook toegepast voor de behandeling van cellulite. Het idee is dat lokale warmte de microcirculatie verbetert en de collageen aanmaak stimuleert. Voor zover bekend heeft deze methode wederom niet het gewenste effect.

Cellulite verminderen met radiofrequentie therapie
Regelmatig wordt radiofrequentie therapie als behandeling ingezet tegen cellulite. Het verwarmen van de huid met radiofrequentie energie zou leiden tot het veranderen van collageen en daarmee het strakker worden van het onderhuidse weefsel. De zichtbaarheid van cellulite zou daardoor kunnen afnemen. Bewijskracht van deze behandeling? Weinig… ^[2]

Het komt vaak voor dat combinaties van therapieën worden aangeboden als behandeling tegen cellulite. Bijvoorbeeld apparatuur waarmee de huid wordt gemasseerd en gekneed in combinatie met lasertherapie. Het kneden van de huid zou de doorlaatbaarheid van de laser verbeteren zodat deze zijn werking kan doen in diepere weefsellagen. De theorie klinkt goed, de resultaten in praktijk zijn wederom erg wisselvallig ^{[2] [7]}

Wordt cellulite minder zichtbaar als je afvalt?

Het is niet zo dat mensen met een laag vetpercentage geen cellulite kunnen hebben. Als je de genetische aanleg hebt om dit te ontwikkelen zal het hoogstwaarschijnlijk ook gebeuren, ongeacht je vetpercentage. Wat wel zo is, is dat cellulite nadrukkelijker zichtbaar kan zijn bij een hoger vetpercentage.

Het afnemen van het vetpercentage kan voor verbetering zorgen. Er is dan minder onderhuids vet aanwezig waardoor de cellulite minder zichtbaar is. Het is echter geen garantie. Er zijn vrouwen met een dermate laag vetpercentage dat zij zichtbare buikspieren hebben, maar toch zichtbare cellulite op hun billen en benen. Behoor jij tot die groep? De oorzaak zijn je genen en daar kan je niet veel aan veranderen.

Naast vetmassa speelt ook de stevigheid van de huid een rol in de zichtbaarheid van cellulite. Als je veel vet verliest kan de huid slapper worden en dat kan juist ook weer leiden tot meer zichtbare cellulite ^{[3] [10]}

Is krachttraining een sterk middel tegen cellulite?

Wij adviseren vrijwel altijd om aan krachttraining te doen, zowel om gezondheid als esthetische redenen. Krachttraining is de tool om jouw lichaam mee te vormen. Je pakt er echter niet de bindweefselstructuur mee aan en daarmee blijft het verbeteren van de zichtbaarheid van cellulite als optie over. Aangespannen spieren hebben een effect op de huid en daarmee op cellulite. Een slappe huid kan meer cellulite tonen, maar een aangespannen spier onder de huid kan dat ook. Echter is het nog steeds de beste tool om je lichaam te vormen en dit potentiële minimale nadeel zou geen reden moeten zijn om niet voor krachttraining te kiezen.

Externe factoren en het ontwikkelen van cellulite

Ook huidveroudering lijkt invloed te hebben op cellulite. De hoeveelheid collageen in de huid neemt af met de jaren. Hierdoor wordt de huid slapper en cellulite beter zichtbaar. Huidveroudering is net als veroudering an zich niet iets wat je kunt stoppen, wel kan je er invloed op uitoefenen.

Producten met een gehalte aan retinol (vitamine A) hebben een positieve werking. Nog meer invloed kan je uitoefenen door niet te roken en je huid goed te beschermen tegen UVA en UVB- straling. Dat laatste doe je door je goed in te smeren voor je in de zon gaat zitten, en niet dwangmatig elke zonnestraal mee te pakken.

Roken is ongeveer slecht voor alles in je lichaam. Roken zorgt voor het vernauwen van de aderen en daarmee voor een verminderde bloedtoevoer in de huid. Die verminderde bloedtoevoer lijkt een van de mogelijke oorzaken van cellulite te zijn. Daarnaast remt roken de aanmaak van collageen waardoor de huid eerder verslapt. Het is dus niet zo dat cellulite door roken ontstaat, maar als je er al mee belast bent maken roken en zonlicht het er in ieder geval niet beter op.

Conclusie: de beste remedie tegen cellulite is acceptatie

Onderzoeken naar het effect van de behandelingen tegen cellulite zijn over het algemeen van erbarmelijke kwaliteit. Het ontbreekt aan controle- en/of placebogroepen, er is geen follow up voor de lange termijn, of er mist andere essentiële informatie. Hierdoor is het momenteel heel moeilijk om te zeggen wat werkt en wat niet. Nu je na het lezen van dit artikel iets meer weet over de mogelijke oorzaken die cellulite doen ontstaan, kan je van sommige behandelingen wel zelf beoordelen dat ze nooit effectief kunnen zijn. Zo is het vrij onwaarschijnlijk dat een crème zich doordringt tot de diepste vezels van je bindweefsel en daar het probleem aanpakt.

Technieken die wel resultaat lijken op te leveren zijn niet heel erg toegankelijk, kosten veel geld en ook hier is het niet te zeggen dat de effecten blijvend zijn. Je moet je daarom goed afvragen of je geld wilt steken in zo’n behandeling.

Cellulite is voor de meeste vrouwen niet wenselijk. Je kunt het ook omdraaien en zo bekijken: het feit dat vrijwel elke vrouw op een zeker moment met cellulite te maken krijgt betekent dat het niet aan ‘jou’ ligt en geen ‘mankement’ is maar een natuurlijk verschijnsel. Ook het gegeven dat dus de meest afgetrainde vrouwen last kunnen hebben van zichtbare cellulite op hun bovenbenen en billen betekent dat het weinig te maken heeft met hoe strak je in je vel zit en hoe fit je bent. Een van de meest effectieve behandelingen in onze ogen is acceptatie.

Geen mens wordt gelukkig van voortdurend aanschoppen tegen wat je niet kunt veranderen. Er is veel vraag naar behandeling tegen cellulite, wat ertoe leidt dat hier veel onderzoek naar gedaan wordt. Wellicht zal er ooit een behandeling gevonden worden. Tot die tijd is acceptatie een beter middel voor levensgeluk dan frustratie. Als je op dit moment, los van cellulite, niet tevreden bent met je lichaam is het beter om te kijken naar wat je WEL kunt veranderen. Door middel van krachttraining kan je bijvoorbeeld gespierder worden en een strakker en gevormder lichaam ontwikkelen. Focus je op de esthetische gebieden waarop je wel invloed kunt uitoefenen en laat dat een extra stimulans zijn om lekker te trainen!